Due Diligence Nedir? Süreci ve Data Room Hazırlığı | Yatırım Öncesi İnceleme
Due diligence nedir?
Yatırım dünyasında sıkça duyulan bu kavram, birçok girişimci tarafından yalnızca bir formalite olarak görülür.
Oysa gerçekte, yatırım sürecinde due diligence, bir şirketin yatırımcı gözündeki güvenilirliğini, şeffaflığını ve profesyonelliğini ortaya koyan en kritik aşamalardan biridir.
Yatırım öncesi hukuki ve finansal inceleme, yalnızca süreci hızlandırmakla kalmaz, aynı zamanda potansiyel riskleri erken tespit ederek yatırımcı güvenini artırır.
Due Diligence Nedir?
Kısaca “özenli inceleme” anlamına gelen due diligence, yatırımcıların bir şirkete yatırım yapmadan önce şirketin tüm yönleriyle detaylı olarak değerlendirilmesi sürecidir.
Bu süreçte yalnızca finansal performans değil; şirketin hukuki belgeleri, sözleşmeleri, fikri mülkiyet hakları, çalışan yapısı ve operasyonel riskleri de incelenir.
Due diligence, yatırımcı için “risk tespiti”, girişimci için ise “hazırlık ve güven inşası” anlamına gelir.
Eksiksiz yürütülen bir inceleme, hem tarafların doğru bilgiye dayanarak karar vermesini sağlar hem de yatırımın sağlıklı bir zeminde gerçekleşmesine katkı sunar. Yatırım öncesi süreçte due diligence nedir sorusu, hem yatırımcılar hem de girişimciler için en çok merak edilen konulardan biridir.
Genellikle üç temel kategoriye ayrılır:
- Hukuki Due Diligence: Şirketin kuruluş belgeleri, sözleşmeleri, borçları ve fikri mülkiyet hakları incelenir.
- Finansal Due Diligence: Gelir tablosu, bilanço, nakit akışı ve vergi yükümlülükleri analiz edilir.
- Ticari (Commercial) Due Diligence: Şirketin pazar konumu, rekabet avantajı ve büyüme potansiyeli değerlendirilir.
Due Diligence Ne Zaman Yapılır?
Yatırım sürecinde due diligence genellikle yatırımcı ile girişimci arasında ilk teklif mektubu (term sheet) imzalandıktan sonra başlar. Bu aşamada yatırımcı, şirkete dair tüm hukuki, finansal ve operasyonel bilgileri inceleyerek kararını netleştirir.
Eğer süreç sonunda önemli bir risk veya eksiklik tespit edilirse yatırım şartları yeniden müzakere edilebilir veya yatırım tamamen iptal edilebilir. Bu nedenle hazırlıklı olmak, süreci hem hızlandırır hem de güven oluşturur.
Due Diligence Hazırlığı İçin Pratik İpuçları
- Belgelerinizi tek bir data room klasöründe, düzenli ve tarihli biçimde saklayın.
- Gizlilik sözleşmeleri (NDA) olmadan hassas bilgileri paylaşmayın.
- Şirketinizin hissedar yapısını, marka tescillerini ve sözleşmelerini güncel tutun.
- Gerektiğinde bir hukuk danışmanından ön inceleme desteği alın.
Bu adımlar, yalnızca yatırımcı sürecini kolaylaştırmaz; aynı zamanda şirketin uzun vadeli büyüme planı için sağlam bir temel oluşturur.
Erken Aşamalarda Due Diligence: Güvene Dayalı ama Belgeler Hazır Olmalı
Melek, pre-seed veya seed aşamalarında, yatırımcılar genellikle ürün, ekip ve potansiyele odaklanır.
Bu dönemde detaylı bir inceleme yapılmasa da temel belgelerin eksiksiz ve güncel olması, ilerleyen turlar için güçlü bir temel oluşturur.
Erken aşamada hazır bulundurulması gereken temel belgeler:
- Şirket esas sözleşmesi ve MERSİS kayıtları
- Güncel hissedar tablosu (cap table)
- Ortaklık veya hissedar sözleşmeleri
- Fikri mülkiyet devri belgeleri
- Marka, domain ve patent tescilleri
Bu belgelerin düzenli tutulması, ileride yapılacak due diligence süreci için profesyonel bir hazırlık sağlar.
Seri A ve Sonrası: Derinlemesine İnceleme Dönemi
Seri A ve sonrası yatırım turlarında, yatırımcıların yaklaşımı tamamen değişir.
Artık güven ilişkisi değil, belgelenmiş doğruluk esastır.
Yatırımcılar finansal tablolar, çalışan sözleşmeleri, fikri mülkiyet kayıtları ve gizlilik anlaşmalarını detaylı biçimde analiz eder.
Eksik imzalı bir sözleşme, devredilmemiş bir marka veya yanlış hazırlanmış bir bordro bile yatırım sürecini geciktirebilir.
Bu nedenle yatırım öncesi iç denetim (pre-due diligence) sürecinin profesyonel biçimde yürütülmesi gerekir.
Data Room Nedir ve Neden Gerekli?
Data room, yatırım sürecinde şirketle ilgili tüm belgelerin güvenli biçimde paylaşıldığı dijital bir arşivdir.
Yatırımcılar açısından data room, şirketin operasyonel şeffaflığını ve kurumsal disiplinini gösteren en etkili araçlardan biridir.
Bir data room içinde bulunması gereken temel belgeler:
- Kuruluş belgeleri ve yönetim kurulu kararları
- Tüm sözleşmeler (müşteri, tedarikçi, danışman, yatırımcı vb.)
- Fikri mülkiyet belgeleri (marka, patent, telif vb.)
- Finansal tablolar ve vergi beyannameleri
- Çalışan sözleşmeleri ve SGK kayıtları
- Gizlilik sözleşmeleri (NDA)
Düzenli ve eksiksiz bir data room hazırlığı, yatırımcıların güvenini artırır, inceleme sürecini hızlandırır ve yatırım kararlarının olumlu sonuçlanma olasılığını yükseltir.
Unutmayın: due diligence yalnızca yatırımcıların değil, şirketlerin de kendilerini tanıma sürecidir. Belgelerinizi düzenli tutmak ve her tur öncesi gözden geçirmek, sürdürülebilir bir yatırım stratejisinin temelidir. Sonuç olarak, due diligence nedir sorusunun cevabı yalnızca yatırımcı incelemesi değil, aynı zamanda bir hazırlık stratejisidir
Şirketinizin yatırım sürecine hazır olduğundan emin olun. Belgelerinizi bugün düzenlemeye başlayın, bir sonraki yatırım turunda süreci çok daha hızlı ve güvenli tamamlayın.
Detaylı bilgi için: info@kyolegal.com
