Freelancer Hukuku Rehberi (2025): Türkiye’de Serbest Çalışanlar İçin Şirket, Vergi ve Sözleşme Kılavuzu
Freelancer çalışma düzeni, Türkiye’de her geçen yıl daha fazla profesyonelin tercih ettiği bir model hâline geliyor. Yazılımcılar, tasarımcılar, danışmanlar ve içerik üreticileri artık klasik iş düzenine bağlı kalmadan, kendi işlerini yönetebiliyor. freelancer hukuku, serbest çalışanların vergi, sözleşme ve şirket kurma süreçlerinde karşılaştığı tüm yasal konuları kapsar.
Ancak serbest çalışmanın özgürlüğü beraberinde hukuki, vergisel ve sözleşmesel sorumluluklar da getiriyor.
Bu kapsamlı freelancer hukuku rehberi, Türkiye’de freelancer olarak çalışan veya bu alana adım atmayı planlayan herkes için hazırlandı.
Freelancer Nedir, Hukuken Nasıl Tanımlanır?
“Freelancer” terimi, Türk hukukunda açıkça bulunmamakla birlikte Freelancer; bir işverene bağlı olmadan, eser sözleşmesi veya hizmet sözleşmesi kapsamında değerlendirilebilir.
- İş sözleşmesinden farkı: Freelancer, işverenin emir ve denetimi altında çalışmaz, işin sonucundan sorumludur.
- Hukuki statü: Freelance çalışan, işçi değil; kendi adına hizmet sunan bağımsız profesyoneldir.
Mevcut veya Eski İşverenle Çakışma Riski
Freelance çalışmaya başlamadan önce eski veya hâlen çalıştığınız işyerindeki sözleşmeleri mutlaka gözden geçirin:
- Rekabet Yasağı : İşten ayrıldıktan sonra belirli süre, yer ve konu bakımından geçerli olabilir.
- Gizlilik Yükümlülüğü: Önceki işverenin müşteri bilgilerini veya projelerini kullanmak hukuken yasaktır.
- Yan İş Yasağı: Hâlen bir işverene bağlıysanız, yan gelir elde etmenin sözleşmeye uygun olup olmadığını kontrol edin.
Bu adımları ihmal etmek, haksız rekabet veya sözleşme ihlali iddialarına yol açabilir.
Freelancer Olarak Şirket Kurmak Zorunlu mu?
Kısa cevap: Hayır, zorunlu değil.
Ancak freelancer şirket kurmak, profesyonellik, vergi avantajı ve kişisel malvarlığınızı koruma açısından oldukça faydalıdır. Ancak bir gelir elde edileceğinden ve bu gelirin faturalandırılması gerekeceğinden şahıs şirketi olarak hareket etmek zorunludur.
1. Serbest Meslek Erbabı (Şahıs İşletmesi)
- Belgelendirme: e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM)
- Vergi: Gelir Vergisi Kanunu’na tabi
- SGK: Bağ-Kur primi ödenir
- Avantaj: Düşük maliyet, hızlı kurulum
- Dezavantaj: Kişisel sorumluluk sınırsızdır
2. Limited veya Anonim Şirket
- Vergi: %25 kurumlar vergisi
- Avantaj: Sınırlı sorumluluk, daha kurumsal imaj
- Zorunluluk: Ticaret Sicili tescili, e-Fatura, e-Defter
- Tercih: İş hacmi artan freelancer’lar için limited şirket genellikle en uygun yapıdır.
Freelancer Sözleşmesi: En Önemli Güvenceniz
Yazılı bir freelance hizmet sözleşmesi, sizi ve müşterinizi koruyan en önemli belgedir.
Her proje için ayrı bir sözleşme hazırlamak profesyonel bir yaklaşım sergiler.
Sözleşmede Bulunması Gereken Maddeler:
- Hizmet kapsamı ve teslim tarihleri
- Ücret, ödeme planı ve gecikme faizi
- Fikri mülkiyetin devri veya lisans koşulları
- Gizlilik ve KVKK uyumu
- Sözleşmenin feshi ve uyuşmazlık çözümü
Fikri Mülkiyet (FSEK)
Bir eseri (tasarım, yazılım, metin, fotoğraf, video vb.) üreten freelancer, doğrudan olarak eserin hak sahibidir.
Bu hakların müşteriye geçebilmesi için mutlaka yazılı devir veya lisans sözleşmesi yapılmalıdır ya da müşteri ile imzalanan sözleşmeye buna ilişkin bir madde eklenmelidir.
Alt Yüklenicilerle (Diğer Freelancer’larla) Çalışmak
Freelancer olarak başka profesyonellerle iş birliği yapıyorsanız, onlarla da yazılı bir alt yüklenici sözleşmesi yapmalısınız.
Sözleşmede şu maddeler bulunmalıdır:
- Teslim tarihi ve iş tanımı
- Gizlilik ve KVKK yükümlülükleri
- Fikri mülkiyet devri
- Ücret ve teslimat koşulları
- Uyuşmazlık çözüm yöntemi
Bu düzenleme, müşteriye karşı sorumluluğunuzu güvence altına alır.
Freelancer Platformlarında (Upwork, Fiverr, Bionluk) Çalışmak
Bu platformlar müşteri bulmak için mükemmel fırsatlar sunar, ancak her birinin kullanım koşulları farklıdır.
- Platform dışında iletişim veya ödeme genellikle yasaktır.
- Bazı siteler ürettiğiniz içeriğin fikri mülkiyetini otomatik olarak müşteriye devreder.
- İşe başlamadan önce platformun Fikri Mülkiyet Politikaları ve ödeme maddelerini bölümlerini mutlaka okuyun.
Freelancer Web Sitesi Olanlar İçin KVKK Zorunlulukları
Kendi web siteniz üzerinden hizmet sunuyorsanız, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) gereği şu belgeler bulunmalıdır:
- Gizlilik Politikası ve Aydınlatma Metni
- Çerez Politikası ve tercih yönetimi
- Kullanım Koşulları (rezervasyon/ödeme varsa)
- e-İYS kaydı: Ticari e-posta veya SMS göndermek için izin alınmalıdır.
Bu yükümlülükler yalnızca yasal gereklilik değil; aynı zamanda müşterilere güven veren bir profesyonellik göstergesidir.
Freelancer Olarak Ödeme Alamama Durumuna Karşı Önlem
Her freelancer, en az bir kez ödeme sorunuyla karşılaşır.
Bu riski azaltmak için aşağıdaki adımları uygulayın:
- Avans alın: Proje bedelinin %25-40’ını işe başlamadan talep edin.
- Hak devrini ödemeye bağlayın: Tüm bedel ödenmeden hiçbir fikri hak devri gerçekleşmemelidir.
- Tüm yazışmaları belgeleyin: E-posta ve e-SMM kayıtları en güçlü delildir.
- Gecikme faizi ve iş durdurma hakkı maddesini sözleşmeye ekleyin.
Sık Sorulan Sorular
Freelancer şirket kurmak ne kadar sürer?
Şahıs işletmesi aynı gün, limited şirket 3-5 iş günü içinde kurulabilir.
Freelancer şirket kurma maliyeti nedir?
Şahıs işletmesi düşük maliyetlidir; limited şirketin yıllık ortalama gideri 25.000–40.000 TL civarındadır.
Freelancer sigorta zorunlu mu?
Evet. Freelancer olarak çalışan herkes Bağ-Kur (4B) kapsamındadır. Dilerseniz ayrıca mesleki sorumluluk sigortası yaptırabilirsiniz.
Sonuç: Freelancer Hukukunu Doğru Kurmak Uzun Vadeli Güvencedir
Serbest çalışma modeli, özgürlük kadar sorumluluk da getirir.
Türkiye’de freelancer olarak başarılı ve sürdürülebilir bir kariyer kurmak için şu dört adımı asla ihmal etmeyin:
- Sözleşmesiz iş yapmayın.
- Fikri mülkiyet devrini açıkça düzenleyin.
- Vergi ve KVKK yükümlülüklerinizi takip edin.
- Gerekirse şirketleşerek kişisel riskinizi sınırlayın.
Bu temeller, sizi sadece profesyonel değil, aynı zamanda hukuken güvenli bir freelancer yapacaktır.
Detaylı bilgi için; info@kyolegal.com
