STARTUP HUKUKU ÜZERİNE-1: Convertible Note
Convertible Note Nedir?
Startup ekosisteminde son zamanlarda sıklıkça kullanılan bir yatırım yöntemi olan Sermayeye Dönüştürülebilir Finansman (Convertible Note) aslında çekirdek aşamadaki girişimlerin kısa vadeli ve düşük faiz oranlı borçlandırılması ile finansman sağlanmasıdır. Böylece girişimci, başlangıç aşaması için ihtiyaç duyduğu finansmanı kolayca alabilirken yatırımcı da diğer yatırım turu için bazı imtiyazlara hak kazanır.
Yatırımcı, ancak girişim yeni yatırım alır ise o yatırım turuna dahil olacak ve hem verdiği finansmandan dolayı bazı imtiyazlar kazanacak hem de yeni yatırımcının imtiyazlarına ortak olacaktır.
Neden Convertible Note?
Daha çekirdek aşamada olan ve belki şirket kuruluş amasına dahi gelmemiş, sadece bir fikir olarak var olan girişimlerin değerlemesini ve gidişatını öngörmek kimi zaman yatırımcılar için çok zor olabilir. Tam da bu noktada Convertible Note yatırımcılar için bulunmaz bir kolaylık sağlayabilir. Şöyle ki; Convertible Note mekanizması ile girişime finansman sağlanması durumunda yapılacak sözleşmede değerleme (pre-money valuation) yapılmasına gerek kalmaz. Yatırımcı, yeni yatırım turunda yapılacak değerlemeyle birlikte verdiği finansman ve dolayısı ile faizin toplamının isabet ettiği oranda paya hak kazanacaktır. Dolayısıyla yatırım süreçleri kısalacak, sermaye artırımı yolu ile yatırımlardaki gibi uzun uzadıya due diligence süreçlerine gerek kalmayacaktır.
Süreçlerin uzamasından bahsetmiş iken Convertible Note’un bir diğer kolaylığından bahsetmek gerekir. Sermaye artırımı yolu ile gerçekleşen yatırımlardaki gibi uzun uzadıya hissedarlar sözleşmesi (SHA), esas sözleşme tadili, genel kurul, ticaret sicil işlemlerine ve yüzlerce sayfalık sözleşmeler imzalanmasına Convertible Note mekanizması ile gerek dahi yok. Tabi ki yatırımın ve girişimin özellikleri ve talepleri gözetilerek Convertible Note sözleşmesi düzenlenebilir; ancak taslak bir sözleşme 5 ila 10 sayfa arasında değişmektedir. Özellikle çok ortaklı girişimlerde imza süreçlerinin kısalması hem yatırımcı hem de girişimci için büyük bir pratiklik sağlamaktadır.
Yatırımcıya Sağlanan İmtiyazlar Nelerdir?
Yatırımcıya sağlanan imtiyazlardan biri, girişimin gelecekte alabileceği yeni yatırımdan indirimli pay alabilmesidir. Aslında bu noktada yatırımcı, çekirdek aşamada olan girişimi erken fark etmesi ve girişimin büyümesi ve başlangıç aşamasındaki operasyonları için borç vermesi sebebi ile bir nevi ödüllendirilmektedir. Yatırımcının alacağı indirim oranı tabi ki tarafların müzakeresi ve konulan finansmana göre değişiklik gösterebilir. Bu durumda dikkat edilmesi gereken noktalardan biri de imtiyazların hakkaniyetli bir şekilde dağıtılmasıdır. Convertible Note aşamasında çok fazla imtiyaz sağlanması yeni yatırımcıyı korkutabileceği gibi yeni yatırımcı bu durumu adaletli görmeyerek yatırım yapmaktan imtina da edebilir.
Peki Yeni Yatırım Alınmazsa Ne Olur?
Girişim, borcun vade tarihine kadar (maturity date) yeni bir yatırım almazsa girişimci; finansman tutarını faiziyle birlikte yatırımcıya geri ödeyecektir. Böylece aslında girişimci, sözleşme ile sağladığı finansmanı vade sonunda yatırımcıya ödeyerek amiyane tabirle borcunu kapatmış olacaktır.
Convertible Note’un Türk Hukuku’na Uygulanabilirliği
Pek çok yatırım mekanizması gibi Convertible Note da Anglosakson hukuk sistemlerine uygun bir yatırım yöntemidir. Türk Ticaret Kanunu “payın dönüştürülmesi” gibi bir yöntemi düzenlememekle birlikte zaten hali hazırdaki kanun yapısı ile dönüştürmenin yapılması mümkün değildir. Ancak Türkiye’de günümüz ekosisteminde farklı mekanizmalar işletilerek Convertible Note’un uygulanabilirliği sağlanmaktadır.
Daha fazla bilgi için lütfen irtibata geçin;
Gamze Müge Kan | gamze.kan@kyolegal.com