ELEKTRONİK TİCARET ARACI HİZMET SAĞLAYICI VE ELEKTRONİK TİCARET HİZMET SAĞLAYICILAR HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETEDE YAYIMLANDI
Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”), 29 Aralık 2022 tarihinde 32058 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da (“Kanun”) Temmuz ayında yapılan değişikliklerden sonra Yönetmelik’in yayınlanması sektörde bir süredir beklenmekteydi.
Pazar yerlerini regüle eden ve hareket serbestilerini sınırlayan pek çok düzenleme getiren Kanun ve Yönetmelik’in çoğunlukla elektronik pazar yerlerinde satış yapmakta olan satıcıları koruyacak düzenlemeler içerdiği görülmektedir.
Yönetmelik’le, (i) Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcılarına ve (ii) Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılarına getirilen düzenlemeler;
- Bilgilendirmeye ilişkin yükümlülükler,
- Hukuka aykırı içerik ve haksız ticaret uygulamalara ilişkin yükümlülükler,
- Fikri ve sınai mülkiyet haklarına ilişkin yükümlülükler,
- Aracılık sözleşmelerine ilişkin düzenlemeler,
- Reklam ve indirim bütçe sınırlamaları,
- Elektronik Ticaret Lisansı ile
- Diğer Yükümlülükler
üst başlıkları altında özetlenebilmektedir. Bunun yanında Yönetmelik’in “Yükümlülükler” isimli altıncı bölümünde ayrıca pek çok ilave yükümlülük getirilmiştir.
- Bilgi verme, Doğrulama ve Siparişe İlişkin Yükümlülükler
Yönetmelik uyarınca Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı’ların (“ETAHS” veya “Pazar Yeri/ Pazar Yerleri”) satış yapmakta olan Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcı’lardan (“ETHS” veya “Satıcı/ Satıcılar”) Yönetmelik’in beşinci maddesinde sıralı olarak sayılan MERSİS numarası, adres, unvan gibi tüm bilgileri temin etmesi zorunlu kılınmıştır. İşbu düzenlemeye paralel olarak Satıcılar da söz konusu bilgileri Pazar Yerleri’ne bildirmekle yükümlü tutulmuşlardır. İlaveten Pazar Yerleri, siparişlere ilişkin bildirimleri yapmakla ve alıcıyı[1] bilgilendirmekle yükümlü kılınmışlardır. Böylece, alıcılar için daha güvenli bir alışveriş ortamı sağlanması ile alıcıların korunmasına ve siparişlere ilişkin detayların alıcıya sunulması ve dolayısıyla alıcının korunması amaçlanmıştır.
- Hukuka Aykırı İçerik ve Haksız Ticaret Uygulamalarına İlişkin Yükümlülükler
Yönetmelik’in bu kısmında Pazar Yeri’nin hukuka aykırı içerik hakkında bilgilendirilmediği sürece, bu hukuka aykırılıktan sorumlu olmadığı hususu düzenlenmiştir. Kanun’un önceki halinin aksine, Pazar Yeri’nin hukuka aykırı içeriğe ilişkin bilgilendirilmesinin akabinde (i) 48 saat içerisinde ilgili içeriğin kaldırılması ve (ii) yapılan bu işleme ilişkin Ticaret Bakanlığına bildirimde bulunulması gerekmektedir. Bildirim ve içerik kaldırılması için yargı kararı gerekmemekte olup ilgili kamu kurum kuruluşu tarafından yapılan bildirimlerin de kaldırma işlemi için yeterli ve geçerli olduğu kabul edilmiştir. Söz konusu uygulama, hukuka aykırı içeriğin ne olduğuna ilişkin herhangi bir tanım getirmemesinin yanında idareye de çok geniş bir takdir yetkisi vermektedir.
Yönetmelik haksız ticaret uygulamalarını;
“aracılık hizmeti sunduğu ETHS’nin ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya belirli bir kararı almaya zorlayarak normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan uygulamalarının haksız olduğu kabul edilir.”
şeklinde tanımlamış ve örneklendirme yaparak bazı haksız ticaret uygulamalarını saymıştır. ETAHS’nin haksız ticaret uygulamalarında bulunamayacağı açıkça düzenlenmiştir.
- Fikri ve Sınai Mülkiyet Haklarına İlişkin Yükümlülükler
Yönetmelik uyarınca fikri ve sınai mülkiyet hakkı ihlaline yönelik şikâyet başvurusunun dâhili iletişim sistemi, noter veya KEP aracılığıyla yapılabileceği düzenlenmiş olup Pazar Yerleri ilgili başvuruları değerlendirip sonuca bağlamakla yükümlü tutulmuştur.
- Aracılık Sözleşmelerine İlişkin Yükümlülükler
Pazar Yerleri ve Satıcılar arasında yapılacak aracılık sözleşmelerinde yer alması gereken asgari hususlar Yönetmelik’te tek tek sayılmış ve aracılık sözleşmelerinin (i) değiştirilmesine, (ii) askıya alınmasına, (iii) kısıtlanmasına ve (iv) sonlandırılmasına ilişkin şartlar düzenlenmiştir.
Aracılık sözleşmelerinde yapılan değişiklikler, taraflar arasında daha uzun bir süre belirtilmemişse 15 günlük bildirimin sonunda; eğer menfaat dengesini bozucu bir değişiklik ise 30 günlük bildirimin sonunda yapılacaktır. Söz konusu değişiklikler üzere Satıcı, aracılık sözleşmesini tazminatsız olarak feshedebilir.
Pazar Yeri; aracılık sözleşmesinde belirtilen aracılık hizmetinin kısıtlanması, askıya alınması veya sonlandırılmasını gerektiren durumların varlığı halinde gerekçelerini açık ve anlaşılır şekilde belirterek Satıcı’dan açıklama talep eder ve açıklamasını sunması için Satıcı’ya en az üç iş günü süre verir. Eğer Satıcı’nın açıklaması yetersiz ise bu halde aracılık sözleşmesi askıya alınabilir ya da kısıtlanabilir, mevcuttaki sipariş süreçlerinin devam ettirilmesi şartıyla sonlandırılabilir.
- Reklam ve İndirim Bütçe Sınırlamaları
Yönetmelik’te Pazar Yerleri’nin işleyişlerini en çok etkileyen konulardan biri reklam ve kampanyalara getirilen bütçe sınırlamalarıdır. Yönetmelik’le birlikte Pazar Yerleri’nin reklam bütçelerine oransal birtakım sınırlamalar getirilmiş ve reklam giderleri olarak muhasebeleştirilerek kayıt altına alınması hususu açıkça belirtilmiştir. Ayrıca kullanılmayan yıllık reklam bütçelerinin diğer yıllara devredilmeyeceği düzenlenmiştir. Benzer bir şekilde; indirim ve kampanya bütçeleri de sınırlandırılmış; ücretsiz kargo, kupon, yüzdelik indirim, hediye, çoklu satışlar, kampanya kodları indirim olarak sınırlandırılmıştır.
- Elektronik Ticaret Lisansı
Diğer önemli yükümlülüklerden biri ise lisans alma zorunluluğudur. (i) Ortak, (ii) büyük ve (iii) çok büyük ölçekli ETAHS’lerin faaliyetlerinin devamı için lisans almaları gerekmektedir. Küçük ölçekli Pazar Yerleri’ne bu zorunluluğun gelmemesi startup’lar ve yeni e-ticaret girişimleri için oldukça olumludur. Böylece girişimler belirli bir kapasiteye ulaştıktan sonra lisans alma zorunluluğunu karşılayacak, küçük ölçekli ETAHS oldukları sürece lisans almak durumunda kalmayacaklardır.
- Diğer Önemli Yükümlülükler
- ETAHS’nin Markalı Ürününün Satışı
Pazar Yerleri’nin, kendi markalarını veya ekonomik bütünlük içerisinde oldukları markaları kendi platformlarında satmaları, tanıtımını yapmaları, aracılık etmeleri, o markalara yönlendirmeleri yasaklanmıştır.
- Pay Devri Bildirim Yükümlülüğü
Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS’ler; borsada kayden izlenen paylar hariç olmak üzere, şirket ortaklarının şirket içi yüzde beş ve katlarına ulaşan pay devir veya edinimlerini, bu oranlara ulaşılmasını sağlayan devrin veya edinimin pay defterine işlendiği tarihten itibaren bir ay içinde bildirecek ve şirket kuruluşu, kurulmuş şirketin paylarını devralınması veya bu payları devredilmesi hâlinde, kuruluşta kuruluşun ticaret siciline tescilinden, devirde ise devrin pay defterine işlendiği tarihten itibaren bir ay içinde bu işlemleri bildirmekle yükümlüdürler.
- Mevzuata Uygunluk Raporu
Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS’ler regülasyonlara aykırı hususları tespit etmek amacıyla her yıl inceleme yapar ve bu incelemeye ilişkin rapor hazırlayarak izleyen takvim yılının nisan ayı içinde Ticaret Bakanlığına sunmakla yükümlüdürler.
- Posta ve Taşımacılık Hizmetleri
Çok büyük ölçekli Pazar Yerleri’nin kargo ve taşımacılık faaliyetleri yapması mevzuata uygun bulunmakla, Pazar Yerlerinin kendi hizmet sundukları platformlar haricinde üçüncü partilere taşımacılık faaliyeti yapmaları yasaklanmıştır.
Elektronik ticaret lisansı alınmasına ilişkin yükümlülüğün yürürlüğü 01.01.2024, dahili iletişim sistemine ilişkin maddenin yürürlüğü 01.07.2023 ve diğer maddelerin yürürlüğü 01.01.2023 tarihindedir.
[1] Alıcı, Yönetmelik’teki tanımına istinaden kullanılmaktadır.
Daha fazla bilgi için lütfen irtibata geçin;
Gamze Müge Kan | gamze.kan@kyolegal.com